Cerkiew greckokatolicka pw. św. Mikołaja Cudotwórcy w Bereźnicy Wyżnej (obecnie Kościół filialny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny)
Historia
Jak podają źródła pierwsza cerkiew parafialna powstała w Bereźnicy Wyżnej w 1515 roku. W roku 1830 lub 1839 (różne źródła podają różne daty) na miejscu starej cerkwi powstała nowa, drewniana. Jej fundatorem był Mikołaj Krajewski. W 1902 roku cerkiew została odnowiona. W okresie masowych wysiedleń przeznaczono ją na siedzibę wojska. Dopiero w 1947 roku cerkiew przeszła na własność Kościoła katolickiego. Funkcję świątyni katolickiej pełniła do 1961 roku, kiedy to została zamknięta przez Urząd do Spraw Wyznań w Rzeszowie. Dopiero po 9-ciu latach, w 1970 roku, świątynia powróciła do swojej wcześniejszej funkcji.
Dziś
Obecnie świątynia użytkowana jest jako kościół filialny parafii rzymskokatolickiej w Górzance pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny.
Architektura
Cerkiew drewniana, orientowana, o konstrukcji zrębowej, pozornie dwudzielna. Prostokątny babiniec nie wyodrębniony z bryły budowli oraz nawa są jednakowej szerokości. Prezbiterium węższe od nawy zbudowane na planie prostokąta. Od zachodu znajduje się przedsionek o konstrukcji zrębowej, a od północy przylegająca do budynku zakrystia. Czterospadowy, jednokalenicowy dach przykrywa babiniec nawę i prezbiterium. Przedsionek i zakrystię pokrywają dachy pulpitowe.
Wnętrze/Wyposażenie
W cerkwi zachowała się duża część ikonostasu, na którym można zobaczyć ikony z XIX wieku. W późniejszym czasie ikonostas został przesunięty na tylną ścianę prezbiterium. Brakuje w nim kilku prazdników ukradzionych w latach 80-ty XX wieku. Do 1970 roku w świątyni znajdował się fragment XVII-wiecznego ikonostasu z poprzedniej cerkwi. Strop i ściany ozdobione sa polichromią figuralną. W zakrystii znajduje się również przedwojenne tabernakulum.
Co można zobaczyć
W pobliżu cerkwi stoi dwukondygnacyjna, drewniana dzwonnica pochodząca z 1830 roku. Wewnątrz znajduje się dzwon wykonany w 1868 roku. Obok cerkwi jest również cmentarz przycerkiewny, gdzie pochowani byli dawni właściciele ziemscy.
Opracowanie: Agnieszka Pytlińska
Z drogi wojewódzkiej 894 (Mała Pętla Bieszczadzka odcinek Hoczew - Myczków) w miejscowości Bereżki należy skręcić w kierunku na Bereźnicę Wyżną. Cerkiew znajduje się ok. 5km od w/w skrzyżowania, na początku wsi Berźnica Wyżna, po lewej stronie, na lekkim wzniesieniu.
