Cerkiew w Smolniku nad Osławą

Cerkiew greckokatolicka pw. Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja w Smolniku nad Osławą (obecnie kościół filialny parafii rzymskokatolickiej w Nowym Łupkowie)

Historia

Cerkiew w Smolniku została wzniesiona w 1806 roku. Konsekrowano ją kilka lat później pw. Przeniesienia relikwii św. Mikołaja.

Od lat 90-tych trwają tam prace konserwatorsko-remontowe, których zadaniem jest utrzymanie świątyni w jak najlepszej formie. W roku 1995 zawiązał się Społeczny Komitet Odbudowy Zabytkowej Cerkwi w Smolniku, który swoją pracą wspierał remont budowli. W tym czasie zatrudniono firmę uprawnioną do prac przy obiektach zabytkowych, a czynną pomocą służyli mieszkańcy Smolnika i Mikowa. Mieszkańcy uzupełnili ubytki kamieni w murach i otynkowali zewnętrzną elewację świątyni oraz stojącej w pobliżu dzwonnicy. Podczas tego remontu wzmocniono również fundamentu nawy głównej i konstrukcję wieży głównej, która z biegiem lat zaczęła pękać.

Dziś

Obecnie cerkiew pełni funkcję filialnego kościoła rzymskokatolickiego parafii w Nowym Łupkowie. Korzystają z niej również wierni greckokatoliccy.

Architektura

Cerkiew murowana, zbudowana z kamienia z użyciem zaprawy wapienno-glinianej z dodatkiem słomy. Drewniana więźba dachowa cerkwi wykonana jest bez gwoździ. Cała konstrukcja trzyma się dzięki drewnianym kołkom. Z bryły obiektu wyraźnie wyróżnia się wysoka czworoboczna wieża nad przedsionkiem, zwieńczona cebulastym hełmem. Nad nawą i prezbiterium znajdują się ośmioboczne wieżyczki przykryte hełmami z pseudolatarniami i krzyżem. Z boku budynku znajdują się niewielkie przybudówki. Z tyłu cerkwi jest umiejscowiona zakrystia.

Wnętrze/Wyposażenie

W cerkwi znajduje się współczesny ikonostas z bogatą dekoracją snycerską i ikonami z przełomu XVIII i XIX wieku. Są tu również cztery ołtarze boczne, w tym jeden w stylu rokoko. Na ścianie znajdują się epitafia inskrypcyjne księdza Bazylego Ławrowskiego, tutejszego parocha oraz właściciela wsi (zm. 1813 r.) oraz jego żony Pelagii z Terleckich (zm. w 1819 r.).

Co warto zobaczyć?

Obok cerkwi stoi dzwonnica murowana, zbudowana na rzucie kwadratu. Obecnie znajdują się w niej dwa mniejsze dzwony, choć w zamiarze budowniczych miał w niej wisieć jeden duży dzwon.

Wokół cerkwi znajduje się dawny cmentarz przycerkiewny, a dziś powiększony spełnia rolę cmentarza grzebalnego. Warto zaznaczyć, że podczas remontu w 1995 roku z powodu konieczności odwodnienia gruntów część starych nagrobków pozapadała się, zaś ich płyty uległy uszkodzeniu.

Opracowanie: Agnieszka Pytlińska