Cerkiew w Żernicy Wyżnej

Cerkiew greckokatolicka pw. św. Bazylego w Żernicy Wyżnej

Historia

Pierwsze wzmianki o cerkwi w Żernicy Wyżnej pochodzą z 1756 roku. Z dokumentów wiadomo, że był to obiekt drewniany, jednakże nie znana jest data jego powstania.

Cerkiew murowana, której pozostałości można podziwiać do dziś, powstała w 1800 roku. Podczas konsekracji, która odbyła się 26 września 1800 roku została poświęcona św. Bazylemu. W 1936 roku rozbudowano ją i odnowiono. Podczas tych prac przedłużono nawę oraz dobudowano zakrystię i przedsionek. W tym też czasie wykonano polichromię wewnątrz świątyni. Cerkiew użytkowana była do 1947 roku, kiedy to nastąpiły masowe wysiedlenia ludności zamieszkującej te tereny. Później jeszcze przez pewien czas była wykorzystywana przez miejscowy PGR.

Od 1947 roku, kiedy to cerkiew została opuszczona, budynek ustawicznie niszczał. W latach 80-tych zawaliła się wieżyczka na sygnaturkę. Pozostała po niej jedynie dziura w dachu. Dopiero w 2009 roku za sprawą nowego właściciela cerkiew przeszła częściowy remont, między innymi naprawiono dach oraz zabezpieczono ściany świątyni.

Dziś

Dotąd cerkiew w Żernicy stała nieużywana i niszczała, będąc swego rodzaju pamiątką po istniejącej tu niegdyś wsi. Dzisiaj, bowiem Żernica jest własnością prywatną. Ale prywatny właściciel podjął się remontu zdewastowanej cerkwi, niestety wprowadzając także zmiany w konstrukcji.

Architektura

Podziwiając architekturę cerkwi w Żernicy Wyżnej warto wiedzieć, że zastosowano tutaj niespotykaną w XIX wieku więźbę dachową o konstrukcji storczykowej. Niestety przez lata, gdy budowla była nieużywana, więźba ta została rozkradziona i pozostały jedynie krokwie. Tak było do roku 2009 i to, co można było zobaczyć było wynikiem prac rekonstrukcyjnych wykonanych w 1994 roku.

Od 2009 roku trwa powolny remont cerkwi prowadzony przez właściciela Żernicy Wyżnej, wprowadzający niestety kilka zmian konstrukcyjnych. Przebudowa objęła min. kształt dachu, w efekcie czego nad przedsionkiem i prezbiterium dodano baniaste wieżyczki.

Wnętrze/Wyposażenie

Wewnątrz świątyni zachowały się resztki polichromii na sklepieniu. Można zobaczyć tam fresk przedstawiający świętą Olgę, oraz fresk z wizerunkiem świętego Kniazia Włodzimierza. W centralnej części prezbiterium pozostało również malowidło pokazujące Chrystusa w ogrodzie oliwnym.

Co warto zobaczyć?

Obok cerkwi znajdują się pozostałości po cmentarzu przycerkiewnym. Można spotkać tam jeden zachowany nagrobek oraz kilka nieczytelnych mogił.

Opracowanie: Agnieszka Pytlińska